Een Lutherse Lente in Antwerpen:
Tolerantie en repressie in de zestiende eeuw.
Tentoonstelling in de Sint-Andrieskerk [4 augustus – 31 oktober 2017]
De kerk was elke dag open van 14u tot 17u. en van maandag tot vrijdag van 9u tot 12u. Bijna 10.000 bezoekers kwamen langs. Tijdens de museumnacht op 5 augustus (19.00-01.00) klonk Luthers ballade voor zijn Antwerpse confraters in de St. Andries. Het was fraai. Zo’n 1.100 mensen kwamen luisteren. Het lied kunt u op youtube beluisteren.
Digitale versie van de 12 tentoonstellingspanelen (PDF)
(bestand is ruim 4MB, dus misschien even geduld bij het laden)
Hier een interview met Frans van den Brande op KLARA (Belmondo, 12 augustus) over de tentoonstelling…
[achtergrond – archive]
In het Lutherjaar 2017 herdenken protestanten het begin van de reformatie. 500 jaar eerder, op 31 oktober 1517, publiceerde Maarten Luther in Wittenberg zijn 95 stellingen tegen de aflatenhandel. Het was het startpunt van de Reformatie, die een einde maakte aan de kerkelijke eenheid in Europa. In dat Europese verhaal speelde Antwerpen een belangrijke rol. In het pas gestichte klooster van de Augustijnen woonden paters die samen met en bij Luther gestudeerd hadden, en die zijn ideeën deelden. Zij waren de eersten die Luthers geschriften vertaalden, en de Antwerpse drukkers zorgden ervoor dat ze verspreid raakten over heel Europa. Al snel werd Antwerpen één van de steunpilaren van het Lutheranisme: men sprak zelfs van ‘Wittenberg aan de Schelde.’
Tijdens het Lutherjaar zullen er overal in Europa initiatieven doorgaan die deze kerkelijke hervorming herdenken – die ook grote gevolgen voor de maatschappij had. Ook in Antwerpen, dat in de beginjaren van het Lutheranisme een cruciale rol speelde, wordt er aandacht aan besteed. In de Sint-Andrieskerk, op de plaats waar vroeger het Augustijnenklooster stond, komt een tentoonstelling over die vroegste jaren van de hervorming in Antwerpen. Daarbij gaat het niet om de theologische of historische achtergronden van het Lutheranisme, maar komen de twijfels en angsten van de mensen die het beleefden aan bod. Wie voor Luther koos, kon immers alles kwijtraken: vrijheid, bezit, job, vrienden, familie, zelfs het leven. De eerste ter dood veroordeelde lutheranen waren twee monniken uit het Antwerpse klooster.
Ook vandaag staan mensen soms voor verscheurende keuzes, of gaan ze gebukt onder fundamentele twijfels.
De tentoonstelling wil daarom een brug slaan tussen de Antwerpenaar van 500 jaar geleden, en die van nu. Dat doet ze door getuigenissen van toen op een eigentijdse, aansprekende manier weer te geven. De tentoonstelling loopt van 4 augustus tot 31 oktober 2017. De einddatum is symbolisch: op 31 oktober vieren de protestantse kerken ‘Reformatiedag’, en herdenken ze dat op die dag Luther zijn 95 stellingen publiceerde. Dat deze tentoonstelling kan doorgaan in een katholieke kerk, op de historische plek waar een half millennium geleden de eerste Antwerpse protestanten woonden, bewijst dat er sindsdien heel wat ten goede is veranderd.